Het gaat hieronder om 4 situaties: jonge rijke voetballers, de achtertuin met daarin bomen die hun blad laten vallen plus mediterrane bomen die dat niet doen, en overlevers van oorlog en agressie. Wat hebben die te maken met mijn eigen rotte situatie, mijn eigen crisis?
Hoe overleven wij zelf? Met welke strategieën en handvatten?
Als je niet hebt geleerd hoe er mee om te gaan
Jonge talentvolle voetballers kunnen opeens miljonairs worden…en strooien dan met geld, hebben veel vrienden die het helpen opmaken. Verkwistende leefstijl, niets sparen want het stroomt toch wel binnen. Maar dan stopt de glanzende voetbalcarrière rond je dertigste. En je bent zo gewend aan die luxe leefstijl dat je niet meer zonder kunt. Je zoekt alternatieve bronnen van inkomsten, die voor dat soort bedragen en behoeftes alleen in het criminele circuit vindbaar zijn. Uiteindelijk lopen ze tegen de lamp, en komen dik in de problemen. Een hulpverlener zei hierover onlangs in het nieuws als duiding: ze hebben er thuis nooit mee leren omgaan. Ze bedoelt: als klein kind begin je normaal gesproken met een Euro zakgeld per week, later twee, een tientje… je leert sparen, en financiële planning, alles spelenderwijs, in het klein. Dan is het later, in het groot, alleen maar meer van hetzelfde, je kent dan de principes al, en kunt ze toepassen in andere situaties.
Jong geleerd is oud gedaan
Dus bij deze jonge voetballers had hun oude situatie – arm, achterstandswijk etc.- hen niet voorbereid op hun nieuwe situatie – veel geld, alle luxe. Ze hadden geen vaardigheden of handvatten ontwikkeld om verstandig met de nieuwe situatie om te gaan. En om de fase die na het grote geld aanbrak eerlijk en positief te leven. Helaas gingen ze aan hun succes ten onder omdat ze niet geleerd hadden nuchter in het leven te staan. Het steeg ze naar het hoofd.
Verdedigingsstrategie – coping mechanismes
Dat het ook anders kan laat de achtertuin zien. Bomen en planten hebben zichtbaar last van droogte-stress. De droogte is een ware crisis, maar ze gaan daar verschillend mee om, om niet dood te gaan. Ze hebben verschillende verdedigingsstrategieën: sommige laten hun blad vallen als beveiliging nodig om vocht bij zich te houden. Bij andere planten krult het blad om.
Een andere manier waarop planten en bomen zich tegen de droogte beschermen, is dat ze vroeger bloeien, of minder bloemen aanmaken, of zelfs vruchten laten vallen voordat ze rijp zijn. Daardoor groeien er bijvoorbeeld geen veertig appels aan een boom, maar slechts dertig. Een kwestie van prioriteiten stellen dus.
Ingesteld op een wisselende situatie
Opvallend genoeg zijn er in de achtertuin bij mij drie bomen die er fris en fruitig bijstaan: de vijg, de tamme kastanje en de olijf. Allemaal mediterrane bomen: dat betekent met een veel groter wortelstelsel dan de bomen van onze klimaatzone. Ze wortelen dieper en breder. Dat is hun manier om met wisselende situaties om te gaan, teveel of te weinig water, te heet of te koud. Hun geheime wapen zit diep verborgen in de grond.
Overleven, én daarna een betekenisvol leven leiden, het is mogelijk
Een heel andere invalshoek om het over coping mechanismes te hebben is te leren van de overlevers van oorlog. Zoals opnieuw blijkt uit de verhalen rond de herdenking van het einde van WO-II op 15 augustus 1945, de uiteindelijke capitulatie van Japan na Hiroshima en Nagasaki. Een zeer bejaarde dame die als kind in de Jappenkampen in Nederlands-Indië was opgegroeid zei: ‘Door alles wat ik heb meegemaakt ben ik sterker geworden’. Er leven haast geen mensen meer die ’t kunnen navertellen…dichtte Wim Kan al in 1972. Sindsdien zijn echter nog vele boeken geschreven van mensen die hun verdrongen herinneringen uiteindelijk toch hebben gedeeld, in een boek of zo. Een zeer toonaangevend boek over overlevingsstrategieën is van psychiater en professor in de neurologie Viktor Frankl. Zijn boek ‘De zin van het bestaan’ (1945), beschrijft zijn psychotherapie vanuit het concentratiekamp. In een andere setting kennen we natuurlijk overlever Nelson Mandela. En zo zijn er velen die manieren gevonden hebben om te dealen met een verschrikkelijke situatie, en nog steeds een leven daarna te hebben. Van betekenis kunnen zijn. En dat hebben gedeeld om ons iets te leren.
Hoe overleven wij zelf? En hoe pakken we ons leven weer op?
Tja, vier situaties, de rijke jonge voetballer, de boom met vallende blaadjes, de diepgewortelde mediterrane boom die er wél mee om weet te gaan, de overlever van oorlog en agressie die ondanks alles sterker is geworden. Uiteraard is je eigen situatie altijd uniek. Maar toch, waar kun je jezelf mee identificeren? Wat kunnen we voor ons eigen leven uit deze 4 voorbeelden meenemen:
- relativering van onze eigen rottige situatie?
- de erkenning dat we nooit zozeer geleerd hebben om met iets ernstigs om te gaan in ons tot nu toe voorspoedige leven?
- of dat we vroeger wel overleving geleerd hebben voor de situatie toen, maar niet weten hoe we dat op de situatie nú moeten toepassen?
- of dat we gebrek aan moed en veerkracht hebben om dat toe te passen wat we diep van binnen best wel weten wat ons te doen staat?
Hoe de vlag er bij jou ook bij staat, als het crisis is in je leven moét je wel iets doen, anders zak je weg.
Het minimaalste wat je kunt doen is er over praten. Hoe vaker hoe beter. Vraag anderen naar hún copings mechanismes…hoe heb jíj het volgehouden…wat deed jíj om…
Hoe ik je mogelijk kan helpen vind je op mijn website, maar wordt helderder als je even met me belt. Maak hiervoor een afspraak via de mail aub. Gratis en vrijblijvend.