Als transitie-coach ben ik altijd bezig met mensen die grote veranderingen meemaken. Bijvoorbeeld opeens heb je kanker. Of je verliest je baan. Of je zit in een burnout. Of je gaat wonen in een ander land. Niets is meer het oude. De realisatie dat het nu even anders is, ja, dat is duidelijk. Maar hoe? en wat? Hoelang? Wat verandert wel, wat niet? Veel emoties, de tranen zitten hoog… Wanneer wordt het weer ‘normaal’?
Waar gebeurd
Dit plaatje is een tekening van een van onze kinderen, lang geleden. We hadden als gezin 6 jaar in Latijns-Amerika gewoond. Na een geweldige verlof-periode in Nederland, omringd door lieve familie en vrienden stapten we welgemoed het vliegtuig in, voor ons gevoel het begin van de weg terug…maar toen we uitstapten was alles anders…we waren in Afrika…Het was daar óók warm, maar de rest…Het leek alsof we ons toen pas echt realiseerden dat het niet meer hetzelfde zou worden. Want we waren niet terug bij waar we gewoond hadden, de leuke vriendjes, maar we gingen op weg naar iets anders. Naar het onbekende, een nieuwe situatie. Dus zaten de tranen hoog tijdens de lange autorit. Op zich een geweldige tocht door vier landen met vele bijzondere avonturen en onvergetelijke vergezichten. Maar toch, de rouw om het verlies van wat was geweest en niet meer terugkwam moest gaandeweg nog indalen. En dat proces verliep bij elk gezinslid weer anders. Anders in tempo. Anders in intensiteit. En de tranen werden bij ieder door heel verschillende dingen getriggerd.
Savoir vivre
We hebben sindsdien – met elkaar en ook ieder individueel – veel andere en ook zelfs wel grotere transities doorgemaakt. Al deze levenservaringen, plus mijn ervaringen als coach (luisterend naar verhalen van vele mensen in heel verschillende situaties), en m’n levenslange theoretische speurtocht naar het ‘gezicht’ van verandering, hebben me geleerd dat een aantal ingrediënten essentieel zijn voor de kunst van het leven. ‘Savoir vivre’, dat betekent niet óverleven, maar ‘met verve leven’. In al z’n up’s en down’s.
Mentale weerbaarheid
In de kern gaat het om je mentale weerbaarheid.
Mentale weerwaarheid, de capaciteit om met verandering om te gaan, ligt aan de basis van je mentale gezondheid. Net zoals je lichamelijke gezondheid voor een groot deel afhangt van je lichamelijke afweersysteem, wat een ingenieus samengaan is van allerlei ingewikkelde functies die elkaar beïnvloeden. Zo is ook je mentale gezondheid afhankelijk van een groot aantal mentale functies die intern samenwerken. De meeste van die mentale functies zijn gelukkig behoorlijk leerbaar, en kun je zelf opschalen. Het makkelijkst met hulp van de juiste mensen om je heen. Het gaat dus om het vinden van de passende mind-set, een combi die werkt voor jou.
Recept voor levenskunst
Als je me vraagt naar een recept voor dit soort mind-set voor levenskunst, dan zou ik zeggen ‘ieder z’n smaak’. Ieder op z’n eigen manier dus, net als wij toen in de auto door Afrika. En elke tijd vraagt wellicht om andere smaakmakers. Ik kan natuurlijk wel mijn eigen favoriete ingrediënten met je delen. Ter inspiratie. Maar besef dat ieder z’n eigen recept moet klutsen.
Mijn zeven favoriete ingrediënten om een grote verandering te lijf te gaan, blijken vaak een mix van het volgende te zijn:
- Humor. De glimlach door de traan heen. Ergens de grap van inzien. De schittering van een zonnestraal op een onverwachte plek proberen op te vangen.
- Kennis. Snappen wat er aan de hand is. Echt nieuws en nep-nieuws uit elkaar trekken. Betrouwbare leidslieden zoeken. Afgaan op wat voorhanden is. En vooral je gezonde boerenverstand gebruiken.
- Controle. Het bestrijden van onzekerheid door uit te vinden waar je zelf rechtstreeks invloed op hebt. Wat is je ‘circle of influence’. En daarin te doen wat in je vermogen ligt. Positief.
- Overgave aan dat waar je geen invloed op hebt. Het is zoals het is. Rouwen met veel tranen hoort hier wel bij. Want je ‘circle of concern’ met al z’n onrecht en droefheid is vele malen groter dan je ‘circle of influence’. Maar het helpt niet om in die tranen te zwelgen. Of om in de slachtofferrol te kruipen. Actieve keuzes maken om je bakens te verzetten werkt beter. Om wat van de nieuwe situatie te maken. Creatief.
- Houvast. In elke verandering, hoe groot ook, blijven een aantal zaken ook hetzelfde. Je bent wie je bent, met al je gaven en talenten. Je neemt jezelf mee in de nieuwe situatie. Je bent geschapen met mogelijkheden. Dankbaar elke dag je zegeningen tellen geeft blikrichting vooruit. Hoop doet leven. En je uitstrekken naar waartoe je bestemd bent houdt je gaande.
- Strijdbaarheid. Niets doen is geen optie. Initiatief nemen. Op onderzoek uitgaan. In actie komen. Niet bij de pakken neerzitten. Elke dag een klein beetje. Maar wel iets.
- Een behulpzaam lied zoeken. Zoals toen. Tijdens de lange dagen onderweg in de auto in Afrika werd het cassettebandje(!) grijs gedraaid met Bert & Ernie, en werd dit liedje met stip favoriet: “Wij komen er wel, wij komen er wel, ook al zijn we er nog niet, zijn we er nog niet, zijn we nog niet. Wij komen er wel, wij komen er wel, daarom zingen wij dit lied, zingen wij dit lied, zingen we dit lied!” (muziekversie zie op Youtube)
Wil jij onderzoeken welke ingrediënten voor levenskunst voor jou het beste recept opleveren, naar jouw smaak? Of hoe je bepaalde onderdelen daarvan kunt opschalen? Of zoek je hulp bij andere aspecten van mentale gezondheid, of bij een voor jou passende mind-set om je huidige verandering aan te kunnen? Mail me gerust om vrijblijvend een bel-afspraak te maken. Dan kunnen we bezien of je bij mij aan het juiste adres bent. Zo niet dan kan ik je altijd doorverwijzen naar andere experts in mijn netwerk.