Ouder worden houdt in dat dingen anders worden. Je mag je rijbewijs halen. Of je krijgt seniorenkorting bij het OV. Doorgaans een proces met emotie. Het doet je wat, vooral als het om jezelf gaat. Op de een of andere manier ging het gesprek veel daarover de afgelopen tijd. In diverse coachings-sessies bij mij in de veranda speelde leeftijd een rol. Naderend pensioen waar je tegenop ziet, leeftijds-triage voor de IC, carrière-switch nu het nog kan. En uitspraken op TV en social media zoals
- ‘Ik ben tegenwoordig leeftijdsbewust, door de Corona weet ik opeens hoe oud ik ben’ (Frits Spits op TV).
- ‘Hoe ouder ik wordt hoe harder de tekst binnenkomt’ (reactie van ene Frans op YouTube n.a.v. het lied van Wim Sonneveld: Het Dorp…ik was een kind en wist niet beter dan dat het nooit voorbij zou gaan…hoe kon ik weten dat dat voorgoed voorbij zou gaan)
Het kan inderdaad met een klap binnenkomen, dingen die voorbijgaan. Overkwam ons pas ook letterlijk, in de achtertuin… Met een enorm geraas brak een giga-zijtak van de tamme kastanje af, en stortte naar beneden, waar een groot deel van het fietspad aan de andere kant van de perceel-afscheiding bedekt werd. ‘’t Is de ouderdom’, sprak een oude buurtgenoot die de ruim 70-jarige boom langer kent dan wij. Wij protesteren.. zie eens hoe gezond de boom is, vol in het blad, geen ziekte te bekennen, en het waait niet eens. Vol ongeloof gaan we de ravage te lijf.
De klap, de crisis
Hoe kan het, dat ‘het je overkomt’, dat je niet doorhebt wat leeftijd met je doet. Opeens heb je een quarter-life crisis, de 30-ers crisis, een midlife crisis …tenminste, dat is hoe de volksmond het labelt.
Maar wat zegt de wetenschap er van?
Het woord ‘crisis’ bij een persoon wordt in de ontwikkelingspsychologie via grofweg 2 groepen visies benaderd:
- De traditionele visies op persoonlijkheidsontwikkeling tijdens de volwassenheid zijn gebaseerd op de vooronderstelling dat alle mensen tijdens hun leven een aantal vaste stadia doorlopen, die stuk voor stuk vrij nauw samenhangen met een bepaalde leeftijd. Elk stadium gaat gepaard met een specifieke crisis, die tot ingrijpende vragen en zelfs psychologische verwarring kan leiden. Zo stelt de psychosociale theorie van Erik Erikson bijvoorbeeld dat alle mensen tijdens hun leven een vaste reeks crises doorlopen. Daarbij hoort een bepaald soort crisis bij een bepaalde leeftijd. Deze visie past in een maatschappelijke situatie dat er meer uniformiteit is in rollen die mensen innemen en overeenstemming in de timing van hun ontwikkelingen.
- Rond het jaar 2000 nemen modellen de overhand die ervan uitgaan dat het verloop van de persoonlijkheids-ontwikkeling gebaseerd is op specifieke ingrijpende gebeurtenissen als zodanig. En niet op het bereiken van een bepaalde leeftijd. Bijvoorbeeld: een vrouw die haar eerste baby krijgt op haar 18e, krijgt te maken met ongeveer dezelfde psychologische krachten als een vrouw die op haar 39e voor het eerst bevalt. Deze visie hangt samen met de huidige aanzienlijke variatie in maatschappelijke rollen en timing van ontwikkeling, en daarbij nog gevoegd de nieuwe multiculturele samenleving.
Mijn visie
In mijn Praktijk voor Mentale Vitaliteit bij transities gebruiken we het woord crisis als volgt: wij gaan ervan uit dat een crisis niet gebonden is aan de leeftijd maar aan een ingrijpende en vaak complexe gebeurtenis in iemands (werk)leven. De trigger komt meestal van buitenaf. Een diagnose. Een organisatie-verandering. Een echtscheiding. Je pensioen. Een internationale verhuizing. Bij de een leidt dat niet tot een traumatiserend effect, en bij een ander doet het dat wel. Dan wordt het een echte crisis, eentje waar je niet zomaar doorheen bent. Want je hebt dan serieus een probleem. Het verschil of het een echte diepgaande crisis wordt zit in de hoeveelheid mentale veerkracht die je in huis hebt om de ingrijpende gebeurtenis te lijf te gaan
De oplossing
Als je het voorgaande een beetje gevolgd hebt, dan is mijn perspectief voor de oplossing geen verrassing voor je. De oplossing zit niet in de acceptatie van je leeftijd, maar in de acceptatie dat de ingrijpende gebeurtenis echt iets verandert in je leven. Het oude is echt voorbij. Je mag wel een béétje heimwee hebben naar vroeger, maar vroeger is wel serieus voorbij. Er is een nieuwe fase ingeluid, die een andere inzet van je vraagt, waar ander gedrag bij hoort. Je hebt dan instrumenten nodig, gereedschap, tools, om aan je nieuwe begin te werken. Zodat je beter uit de crisis tevoorschijn komt. Met nieuw elan. Met nieuwe zingeving. Met nieuwe energie.
Niemandsland
Echter, er is eerst een lastige periode. Laten we die wel serieus in de ogen kijken. Het oude is weg, maar het nieuwe is nog niet volledig operationeel. Dit is het moment van de cruciale psychische aanpassingen en verschuivingen. Het is een soort niemandsland, waarin veel nog onduidelijk is en angst inboezemt. Je voelt je alsof je tussen twee trapezes zweeft. Je voelt je als de kleuter die voor de wasmachine zit waarin Beer gewassen wordt…hij heeft niets om zich aan vast te houden. Want als je je nieuwe identiteit nog niet hebt ligt ongeveer elke zenuw open. Pijnlijk.
Kijk je pijn in de ogen
Als je het ellendige zweven tussen twee werelden of het doodstil zitten staren naar de draaiende wasmachine zat bent, dan is het een optie om een coach in de arm te nemen die gespecialiseerd is in dit soort transities.
Je kunt me bijvoorbeeld eerst eens vrijblijvend bellen wat mijn 3xO aanpak inhoudt.
Je kunt ook gelijk inschrijven op de Summersale ‘2 plus 1 gratis’, drie uur coaching voor een zonnig tarief. Zie mijn aanbod.
Succes! en bedenk:
Men ontdekt geen nieuwe landen als men er zich niet bij neerlegt dat men lange tijd de kust niet zal zien
(André Gide, Frans schrijver en Nobelprijs-winnaar literatuur 1947)
PS Onze boom, wat was dat nou?
Niet ziek, niet bejaard, geen storm, waarschijnlijk eerder zó gezond dat het vele blad net een molecuul teveel groeide. Eigenlijk gewoon pech dus voor die tak. En de boom heeft er niet zichtbaar onder geleden. Staat er vitaal bij in al z’n zomerse glorie. Geen crisis in de achtertuin. Het wordt een goed kastanje-jaar!